Τουριστικά αξιοθέατα: Το Terroir και ο τουρισμός του κρασιού μπορούν να συνυπάρχουν;

της Dr. Liz Thach, MW

Στο πρόσφατο συνέδριο Wine & Territory Conference στη Φλωρεντία, Ιταλοί καθηγητές κρασιού από τέσσερις ηπείρους συζήτησαν το θέμα: «οι τουρίστες του κρασιού προσελκύονται από την εμπειρία του κρασιού terroir;» «Το κρασί terroir» από την τουριστική πλευρά αναφέρεται στην εμπειρία που επιτρέπει στους τουρίστες να μάθουν για το έδαφος, το χώμα, την ονομασία, και τις

μεθόδους αμπελουργίας/παραγωγής.
Αυτό το θέμα είναι επίκαιρο λαμβάνοντας υπόψη το αυξανόμενο ενδιαφέρον των καταναλωτών από όλο τον κόσμο σχετικά με την πηγή των τροφίμων, των πρακτικών καλλιέργειας και του αντίκτυπου στο περιβάλλον. Πιθανώς ένα από τα καλύτερα παραδείγματα του τουρισμού κρασιού και terroir είναι ο αγροτουρισμός της Ιταλίας, όπου οι τουρίστες πληρώνουν για να μείνουν σε ένα οινοποιείο στην όμορφη ιταλική επαρχία.
Μαθαίνουν πώς καλλιεργούνται οι αμπελώνες και πώς γίνονται οι διαδικασίες των κελαριών, και, σε πολλές περιπτώσεις, συμμετέχουν στις διαδικασίες εργασίας. Φεύγουν με μια σαφέστερη κατανόηση για το πώς το terroir της περιοχής σχετίζεται με την ποιότητα του κρασιού και το ύφος - και συνήθως με ισχυρότερη πίστη στα εμπορικά σήματα καθώς επίσης και με μια κούτα ή δύο από το κρασί.
Ακόμα παραδείγματα του τουρισμού του κρασιού «terroir» μπορούν να βρεθούν και σε άλλα μέρη του κόσμου. Αυτό το άρθρο περιγράφει διάφορες περιπτώσεις στην Καλιφόρνια που διευκρινίζουν ότι αυτός ο μοναδικός τύπος του τουρισμού κρασιού όχι μόνο αυξάνει τον αριθμό επισκεπτών στα οινοποιεία, αλλά μπορεί επίσης να λειτουργήσει θετικά στην αναγνώριση και στις πωλήσεις των εμπορικών σημάτων κρασιού.

Καινοτόμος εμπειρία τουρισμού κρασιού «Terroir» στην Καλιφόρνια
Δοκιμή των AVA της Napa - φανταστείτε να είστε σε θέση να δοκιμάσετε το terroir από κάθε ένα από τα 16 AVA της Napa (αμερικανικές περιοχές αμπελουργίας). Αυτή είναι η εμπειρία που δημιούργησε το Conn Creek Winery στην κοιλάδα Napa για τους επισκέπτες που εκπαιδεύονται αρχικά στη διαφορά μεταξύ των AVA και καλούνται έπειτα να δοκιμάσουν cabernet sauvignon από διαφορετικό αμπελώνα σε κάθε περιοχή.
Έπειτα δημιουργούν το μίγμα τους και παίρνουν μαζί τους ένα μπουκάλι του «επεξεργασμένου από τους ίδιους κρασιού.» Αυτή η μοναδική εμπειρία έδωσε στο Conn Creek το βραβείο για την πιο καινοτόμα εμπειρία κρασιού από το Great Wine Capitals Global Network και έχει αυξήσει τον τουρισμό κρασιού κατά 320% σε ένα χρόνο. (http://www.conncreek.com/)

Βόλτες με τρακτέρ και τζιπ μέσα στον αμπελώνα -
Η έρευνα δείχνει ότι οι τουρίστες κρασιού απολαμβάνουν όχι μόνο να δοκιμάζουν το κρασί, αλλά και να αποκτούν γνώσεις για τις διαδικασίες οινοκαλλιέργειας διασκεδάζοντας. Διάφορες οινοποιίες της Καλιφόρνια έχουν επενδύσει σε αυτό προσφέροντας βόλτες με τρακτέρ και τζιπ μέσα στον αμπελώνα. Στο Benzinger Family Winery στην κομητεία Sonoma, οι τουρίστες επιβιβάζονται σε ένα τραμ που συνδέεται με ένα τρακτέρ και οδηγούνται μέσα στους αμπελώνες. Εκεί μαθαίνουν για τα ευεργετικά έντομα, τα ζιζάνια, και άλλες πτυχές της βιοδυναμικής καλλιέργειας. Στο Steinbeck Vineyards στο Paso Robles, οι επισκέπτες έχουν την επιλογή τριών σειρών «μαθημάτων» που περιλαμβάνουν να οδηγήσουν τζιπ μέσα στον αμπελώνα.
Μια σειρά περιλαμβάνει τη βιώσιμη καλλιέργεια, άλλη ερευνά την ιστορία της περιοχής, και ένας τρίτος γύρος εξετάζει την πνευματική πτυχή της ζωής σε έναν αμπελώνα. Αυτή η μοναδική εμπειρία «terroir» έχει συγκεντρώσει και στα δυο οινοποιεία πολύ θετικά σχόλια, αυξανόμενο τουρισμό, και θετικές κριτικές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το Yelp. (http://www.benziger.com/ και http://www.steinbeckwines.com/)

Βιοδυναμική κατασκήνωση- Μια εντατικότερη εμπειρία μπορεί να βρεθεί στο Paul Dolan Vineyards στην κομητεία Mendocino με μια πρόσκληση για να περάσεις ένα Σαββατοκύριακο στη βιοδυναμική κατασκήνωση. Εδώ οι επισκέπτες λερώνουν τα χέρια τους βοηθώντας στην προετοιμασία του χώματος και του αέρα για τους αμπελώνες, καθώς επίσης και δουλεύοντας στα κελάρια.
Μαθαίνουν πώς τα βοοειδή, τα κοτόπουλα, τα έντομα, και οι εγκαταστάσεις λειτουργούν σε συνεργασία για να δημιουργήσουν ένα υγιές περιβάλλον για τα αμπέλια και το ποιοτικό κρασί. Τα αποτελέσματα περιλαμβάνουν όχι μόνο την υψηλότερη συνειδητοποίηση των περιβαλλοντολογικών θεμάτων, αλλά και τις αυξανόμενες πωλήσεις κρασιού και τα θετικά σχόλια στον Τύπο. (http://www.pauldolanwine.com/)

Καθορίζοντας το «Terroir» και η σύνδεση του με την ονομασία - οι τουρίστες του κρασιού νοιάζονται για αυτό;
Ο όρος «terroir» είναι ιδιαίτερα αμφισβητούμενος, με μερικούς εμπειρογνώμονες να δηλώνουν φανερά ότι είναι η ψυχή ενός καλού κρασιού ενώ άλλοι κρίνουν την έννοια ως «χοιροτροφή».
Αυτό οφείλεται συχνά σε τρία επίπεδα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καθορίσουν το terroir: 1) Το κυριολεκτικό επίπεδο, που σημαίνει «τη γη ή το χώμα» (Websters, 2010) 2) Το περιβαλλοντικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου «του κλίματος, του ηλιακού φωτός, της τοπογραφίας, της γεωλογίας και τις σχέσεις χώματος/νερού» (Robinson, 1999) 3) Το ολιστικό επίπεδο, το οποίο περιλαμβάνει «όλα τα παραπάνω συν την αμπελουργία και πρακτικές οινοποίησης, καθώς επίσης και τις επιθυμίες του καταναλωτή και της τοπικής κοινότητας» (Gade, 2004)
Πολλά από τα συστήματα ονομασίας σε όλο τον κόσμο συνδέονται με δύο ή περισσότερα επίπεδα αυτών των ορισμών «terroir». Το σύστημα AVA στις ΗΠΑ και το GI στην Αυστραλία είναι βασισμένα στο περιβαλλοντικό επίπεδο, αλλά και, ως ένα ορισμένο βαθμό, στις επιθυμίες των καταναλωτών - δεδομένου ότι θα ξαναφυτέψουν τους αμπελώνες για να ικανοποιήσουν την καταναλωτική ζήτηση.
Στην Ευρώπη, το DOC της Ιταλίας, το AOC της Γαλλίας, το DO της Ισπανίας, και τα συστήματα ονομασίας DAC της Αυστρίας ενσωματώνουν και τα τρία επίπεδα - πρωτίστως επειδή οι κανονισμοί τους περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις της αμπελουργίας και της οινοποίησης, όπως ο τύπος σταφυλιών που επιτρέπεται να καλλιεργείται στην περιοχή. Παρά την περιστασιακή σύγχυση του όρου «terroir,» η έρευνα του τουρισμού του κρασιού διευκρινίζει ότι οι περισσότεροι τουρίστες κρασιού ενδιαφέρονται για τη δοκιμή, την εκμάθηση, και την διασκέδαση.
Οι μελέτες στην Καλιφόρνια έχουν δείξει ότι ο μέσος καταναλωτής κρασιού γνωρίζει το ευρύτερο επίπεδο AVA όπως της Napa Valleyαλλά μόνο οι ιδιαίτερα εξειδικευμένοι καταναλωτές ξέρουν για πιο συγκεκριμένα AVA, όπως το Rutherford. Αυτό δείχνει τη σημασία της διαφοράς των τουριστών κρασιού, αλλά τονίζει ότι είναι πιο σημαντικό να δημιουργηθεί η εμπειρία terroir που να είναι και εκπαιδευτική και διασκεδαστική -- όπως παρουσιάζεται στα τρία παραδείγματα ανωτέρω.

Επιμέλεια μετάφρασης Κική Παναγιώτου